Συνέντευξη στο Cantus Firmus

Συνομιλία με τη Νότα Χρυσίνα εξ αφορμής της φωτογραφικής έκθεσης «Λέξεις : Θάλασσα, απεικονίσεις»

Η φωτογραφική αποτύπωση της έμπνευσης για έναν λογοτέχνη : Διαδραστική έκθεση που συνδέει τον Λόγο με την Εικόνα. Ο συγγραφέας συνδέει αποσπάσματα από βιβλία του με λήψεις εικαστικής πρόθεσης σε θαλασσινούς ορίζοντες. Στόχος, η αποτύπωση της ποιητικής έμπνευσης μέσα από τον φακό της κάμερας. Οι επισκέπτες της έκθεσης είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν στον χώρο ακολουθώντας τις «υποδείξεις» των στίχων που προτείνονταν μέσα από το διανεμόμενο φυλλάδιο. Η έκθεση περιόδευσε σε διάφορες πόλεις ανά την Ελλάδα και την Κύπρο μεταξύ 2015-2016.


Τι σημαίνει η έκθεση φωτογραφίας για έναν συγγραφέα; Είναι μια παράλληλη δράση, συσχετίζεται με το συγγραφικό έργο;

Το παιχνίδι του «κρυφτού» με τον φωτογραφικό φακό είναι δελεαστικό. Η τέχνη της απεικόνισης μέσα από το κλείστρο είναι δύσκολη και επιβάλλει την αυτοπειθαρχία. Κάθε συγγραφέας που κάνει το «κλικ» είναι υπόλογος απέναντι στη δεδομένη δημιουργική ταυτότητά του. Από μιαν άποψη, λοιπόν, είναι επικίνδυνη η γειτνίαση ανάμεσα σε δύο τέχνες. Δεν διεκδικώ, στην προκειμένη περίπτωση, τα φωτογραφικά πρωτεία. Με ενδιαφέρει κυρίως η αλληλεπίδραση του λόγου μέσα από τις εικαστικές τέχνες, όσο και το αντίστροφο αυτού.


Ο ποιητικός λόγος έχει προκύψει μέσα από τον εικαστικό λόγο;


Όλες οι τέχνες αναμειγνύονται. Εδώ, η ας συζητήσουμε τη δυναμική που προκύπτει μέσα από τη «συνομιλία», τη διάδραση μεταξύ λέξης και εικόνας. Είναι προτιμότερο, δηλαδή, να δοκιμάζουμε διαφορετικότητες, να τις ανιχνεύουμε. Η ποίηση χωράει παντού… Αρκετοί ποιητές πράττουν αυτό, μέσω άλλων μορφών τέχνης όπως το θέατρο, τη ζωγραφική, τη γλυπτική.


Στην περίπτωση αυτή, συνδυάζεται η φωτογραφία με τον στίχο. Πώς ακριβώς πραγματευτήκατε τον συνδυασμό;

Η αλήθεια είναι ότι η ποιητική φράση αποτελεί αυτόνομη νοηματική μονάδα. Άλλο τόσο, το φωτογραφικό κάδρο στοιχειοθετεί έναν κόσμο, τον ορίζει και τον διαστέλλει μέσα από το βλέμμα του θεατή. Αυτές οι δύο παράμετροι κλίνουν μεταξύ τους, με τη δημιουργική πρόθεση να αποφέρουν μιαν αφήγηση. Είναι το πιο δύσκολο ετούτο. Είναι ό,τι οι επισκέπτες της έκθεσης δεν θα αντιληφθούν αλλά θα θεωρήσουν δεδομένο. Η περιήγηση στον χώρο γίνεται με τη βοήθεια φυλλαδίου με στιχουργικά αποσπάσματα, όπου ο καθένας θα μπορεί να ακολουθήσει την αρίθμηση των φωτογραφικών έργων για ν’ ανακαλύψει μια συνολική ποιητική αφήγηση, ένα νέο ολοκληρωμένο ποίημα. Αυτή είναι μια διάδραση που λειτουργεί γόνιμα, αν μη τι άλλο…


Τα στιχουργικά αποσπάσματα που αναφέρεστε, είναι αφορισμοί; Πρόκειται για ένα είδος που ευδοκιμεί μέσα στην ποίησή μας;

Οι αφορισμοί είναι αποτέλεσμα μιας ποιητικής τεχνικής όπου συμπεριέχονται η νοηματική συμπύκνωση, η ένταση της εικονοποιίας, ο διανοητικός στόχος της φράσης. Ο Εμίλ Σιοράν έχει δώσει, νομίζω, τον πιο ωραίο ορισμό, «Δίνεις έναν αφορισμό όπως δίνεις ένα χαστούκι», για να χαρακτηρίσει το είδος. Ο αφορισμός είναι απόφθεγμα, συγγενεύει με το ελληνιστικό επίγραμμα, μα πάνω απ’ όλα είναι μια πρόκληση για τον ποιητή και μια πρόσκληση στον αναγνώστη. Στην έκθεση φωτογραφίας, εδώ, δεν υπάρχουν αφορισμοί παρά μόνον στίχοι επιλεγμένοι από πέντε βιβλία μου. Αποκτούν αποσπασματικό νόημα μέσα από τη διάδραση με τις εικόνες – είναι μια νέα ανάγνωσή τους.